Liczenie punktów
Liczenie punktów w riichi mājanie jest jednym z trudniejszych elementów tej gry. Na szczęście żeby móc grać wystarczy, że jeden z graczy potrafi liczyć punkty, reszta może zdać się na niego. Jednak umiejętność ta pozwala na lepsze zrozumienie gry, za czym idzie większa szansa na wygraną.
Na początku gry każdy z graczy dostaje jednakową ilość punktów. Zazwyczaj jest to 25.000 lecz zależnie od używanych zasad, może to być 20.000, 30.000 lub nawet 35.000. Punkty te są rozdawane każdemu w postaci tenbō (点棒), czyli patyczków punktowych, przedstawionych na poniższym obrazku:
Gdy jeden z graczy wygra, należy obliczyć wartość jego układu, aby mógł uzyskać odpowiednią ilość punktów. Jest to skomplikowany proces, który najlepiej podzielić na kilka etapów:
1. Obliczanie wartości han (飜) układu
Aby obliczyć ile han (飜) wart jest dany układ, należy najpierw określić z jakich yaku (役) się składa. Każde yaku ma określoną wartość han, więc należy dodać do siebie han za uzyskane yaku. Następnie sprawdzane są wszystkie dory i za każdą dodajemy 1 han.
Jeśli suma han przekracza 5 (limit), nie trzeba obliczać wartości fu układu, gdyż wtedy nie jest potrzebna do obliczenia punktów.
2. Obliczanie wartości fu (符) układu
Obliczanie fu jest już bardziej skomplikowane, gdyż punkty fu dostajemy w zależności od tego jakie grupy kamieni zebraliśmy i w jaki sposób wygraliśmy.
Za wygraną otrzymujemy 20 fu. Nazywa się to fūtei (副底).
Jeśli wygraliśmy na odrzuconym kamieniu (ron), a cały nasz układ był zakryty (nic nie zostało zameldowane) to otrzymujemy 10fu. Nazywa się to menzen-kafu (門前加符).
Jeśli wygraliśmy dobierając kamień z muru (tsumo), otrzymujemy 2 fu. (Wyjątek! Jeśli naszym yaku jest pinfu, nie otrzymujemy tych 2 fu.)
Jeśli mamy yaku chiitoitsu (7 par), nasz układ bedzie wart 25 fu, bez względu na inne okoliczności. (Uwaga! W Kansai chiitoitsu liczone jest jako 50fu, ale tylko 1 han.)
Jeśli nasz układ nie uzyska żadnych punktów fu, oprócz 20 za wygraną, otrzymuje 2 fu „pocieszenia”.
Następnie sprawdzamy ile punktów otrzymaliśmy za poszczególne grupy kamieni (mentsu 面子):
Zameldowane trójki - min-kōtsu (明刻子):
kamienie zwykłe (z wartościami od 2 do 8) - chunchanpai中張牌: 2 fu
kamienie skrajne oraz specjalne – yaochūpai幺九牌: 4 fu
Nie zameldowane trójki – an-kōtsu (暗刻子):
kamienie zwykłe (z wartościami od 2 do 8) - chunchanpai中張牌: 4 fu
kamienie skrajne oraz specjalne – yaochūpai幺九牌: 8 fu
Zameldowane czwórki – min-kantsu (明槓子):
kamienie zwykłe (z wartościami od 2 do 8) - chunchanpai中張牌: 8 fu
kamienie skrajne oraz specjalne – yaochūpai幺九牌: 16 fu
Nie zameldowane czwórki – an-kantsu (暗槓子):
kamienie zwykłe (z wartościami od 2 do 8) - chunchanpai中張牌: 16 fu
kamienie skrajne oraz specjalne – yaochūpai幺九牌: 32 fu
Sekwensy - shuntsu (順子): 0 fu
Para/głowa - toitsu (対子):
ze smoków - sangenpai 三元牌: 2 fu
z wiatru rundy - bakaze場風: 2 fu
z własnego wiatru – jikaze自風: 2 fu
z pozostałych kamieni: 0 fu
Następnie sprawdzamy czy dostaliśmy jakieś fu za sposób oczekiwania na kamień do wygranej:
tanki-machi (単騎待ち) – oczekiwanie na ostatni kamień do pary: 2 fu
penchan-machi (辺張待ち) – oczekiwanie na 3 lub 7 (do zakończenia sekwensów 1-2-, lub -8-9): 2 fu
kanchan-machi (嵌張待ち) – oczekiwanie na kamień ze środka sekwensu (np.: na 2 gdy mamy 1 oraz 3): 2 fu
ryanmen-machi (両門待ち) – dwustronne oczekiwanie do sekwensu (np.: gdy mamy 2 i 3, czekamy na 1 lub 4): 0 fu
shanpon-machi (双碰待ち) – oczekiwanie gdy mamy dwie pary i musimy jedną z nich ulepszyć w trójkę: 0 fu
Uwaga! Otrzymaną ilość punktów fu zawsze zaokrąglamy do następnej dziesiątki! Zatem jeśli otrzymamy w sumie 22 lub 28 fu liczy się to jako 30fu!
Od 3 han 70 fu oraz 4 han 40 fu wartość układu osiąga limit (mangan) – szczegóły niżej.
3. Obliczanie punktów właściwych
Gdy już wiemy ile nasz układ jest wart punktów han oraz fu, możemy przystąpić do obliczenia punktów właściwych, które są reprezentowane przez tenbō (patyczki do liczenia). Istnieją dwie metody: tradycyjna (matematyczna) oraz uproszczona (tabelki).
Metoda tradycyjna jest trudniejsza i zajmuje więcej czasu niż korzystanie z tabelek, jednak warto się z nią zapoznać, żeby lepiej zrozumieć mechanikę gry.
Oto wzór na obliczenie „podstawowej kwoty” (w skrócie PK), której odpowiednią wielokrotność otrzymuje zwycięzca:
Na początek do liczby han, które jest warta nasza ręka dodajemy jeszcze 2 (bazoro). Następnie liczbę 2 podnosimy do potęgi stopnia naszych punktów han. Otrzymany wynik mnożymy przez uzyskaną liczbę fu. W ten sposób otrzymujemy PK, które należy zaokrąglić w górę, do następnej setki (lecz dopiero po przemnożeniu przez poniżej wymienione przeliczniki!).
Jeśli wschód (oya) wygrał przez tsumo, otrzymuje on podwojoną wypłatę od każdego z graczy (2xPK), czyli w sumie 6xPK (3x2xPK). W przypadku wygranej przez ron całą kwotę (6xPK) wypłaca gracz, który się podłożył.
Jeśli jeden z pozostałych graczy (ko) wygrali przez tsumo to otrzymuje on od wschodu podwójną kwotę (2xPK) oraz pojedynczą od pozostałych dwóch graczy, zatem w sumie wygrywa 4xPK. Jeśli wygrał poprzez ron, to kwotę 4xPK wypłaca gracz, który się podrzucił. Uwaga! Dopiero w tym momencie następuje zaokrąglenie do kolejnej setki, nie wcześniej.
Żeby wygrane nie były zbyt wysokie jest wprowadzony limit, wynoszący 2000 dla ko oraz 4000 dla oya. Zatem gdy wartość PK przekracza te wartości wygrana jest redukowana do odpowiednio 2000 lub 4000 punktów. Jednak za odpowiednią ilość han można otrzymać zwielokrotnienie limitu, co zostało przedstawione w tabelkach poniżej.
Metoda uproszczona polega na używaniu tabelek. Jest bardzo prosta, w kolumny odpowiadają odpowiedniej liczbie han, natomiast wiersze odpowiadają liczbie fu. Niektóre pola są puste, ponieważ nie da się zdobyć takiej kombinacji han/fu. W rubrykach, których znajdują się dwie wartości, większa oznacza ile wypłaca oya, a mniejsza ile wypłacają ko.
Wschód (Tsumo)
Inni (Tsumo)
|
Wschód (Ron)
Inni (Ron)
Limity
|